«Οι μισοί ακούνε κι άλλοι μισοί σωπαίνουν» είναι μια ατάκα της Ιουδήθ από την "Εβραία' του Μπέρτολτ Μπρεχτ που χρησιμοποιήθηκε σαν τίτλος στην ενιαία παράσταση αυτού του μονόπρακτου μαζί με το "Τέφρα και σκιά' του Χάρολντ Πίντερ. Αποτελεί ένα εξαιρετικά πολιτικό σχόλιο για τη στάση του καθενός μας σε ότι συμβαίνει γύρω μας και ειδικά σήμερα που μοιάζει να ξυπνάμε από ένα καταραμένο όνειρο.
Με τον δικό τους τρόπο οι συγγραφείς καυτηριάζουν την επίπλαστη αθωότητα του μέσου Ευρωπαίου στον καιρό της παγκοσμιοποίησης και στιγματίζουν την εγκληματική αδιαφορία των πολιτών για τα τεκταινόμενα γύρω τους είτε συμβαίνουν στην χιτλεροκρατούμενη Γερμανία, είτε συμβαίνουν στο θολό περιβάλλον της αγγλικής υπαίθρου, είτε - θα μπορούσαν –να συμβαίνουν ακόμα και εδώ στα δικά μας θολά τοπία .
Φυσικά ο θεατρικός λόγος και ο τρόπος είναι διαφορετικά και από τον επικό ρεαλισμό του Μπρεχτ περνάμε στον ποιητικό συμβολισμό του Πίντερ. Ωστόσο και τα δύο έργα συμπλέκουν σχεδόν απελπισμένα το προσωπικό στοιχείο με το κοινωνικό, καταλήγουν τελικά σε ένα πολιτικό εφιάλτη και αναδείχνουν τη γυναίκα στο ρόλο του συνειδητοποιημένου πολίτη. Η παράσταση επιχειρεί να αναδείξει τα κοινά σημεία και τις αναφορές που κάνουν τους μισούς απλά να ακούνε και τους άλλους μισούς να σωπαίνουν εκκωφαντικά.
«Η Εβραία» του Μπέρτολτ Μπρεχτ.
Ο Μπρεχτ εξιστορεί την τρομαγμένη στάση των ανθρώπων που το σύστημα τους έχει τσακίσει και τους βάζει να εξευτελίσουν τον εαυτό τους και τις πιο τρυφερές τους σχέσεις για να διατηρήσουν μια θέση ίσως, μια απολαβή , μια πατρίδα.... Του αρκούν τέσσερα τηλεφωνήματα, ένας μονόλογος και ένας διάλογος. Στην «Εβραία» ο Μπρεχτ διηγείται αριστοτεχνικά και με γλαφυρά θεατρικά ευρήματα την θλιβερή κωμωδία που παίζουν πάντα οι συμβιβασμένοι του κόσμου μας όταν παραδώσουν τα όπλα τους, όταν οι δεσμοί των ανθρώπων έχουν κυριολεκτικά τσακιστεί από την αμείλικτη πολιτική εξουσία, όταν ο εξευτελισμός και η εξαθλίωση αντικαθιστούν την αλήθεια και τη φυσιολογική ζωή μας. Το αξιοσημείωτο στην «Εβραία» είναι ότι τελικά η Ιουδήθ δε λέει στον άντρα της όσα σχεδιάζει να του πει στο μονόλογό της. Με τον τρόπο αυτό συναντιούνται η υποκρισία από δειλία του άντρα της που αποφασίζει να υποταχθεί στο καθεστώς του τρόμου και η μεγάλη σιωπή της γυναίκας που την αναγκάζουν να φύγει….
"Τέφρα και σκιά' του Χάρολντ Πίντερ.
Η Ρεβέκκα και ο Ντέβλιν στο σαλόνι ενός αγγλικού σπιτιού στην εξοχή ή απλά μια γυναίκα και ένας άντρας που θα μπορούσαν να είναι μια ασθενής και ο ψυχίατρος της, μια ανακρινόμενη και ο ανακριτής της ή απλώς δύο σύζυγοι. Η συγκεκριμένη ταυτότητα ίσως δεν έχει σημασία. Σταδιακά ο ιδιωτικός χώρος των ηρώων σιγά-σιγά μεγαλώνει, σαν να ανοίγουν πόρτες, και παράθυρα και να προβάλει η ιστορία μας. Η γυναίκα συνδέει το πρόσωπο του εραστή της με μαζικές φρικαλεότητες κι έτσι ένας εφιαλτικός κόσμος βιαιοπραγιών, καταστροφής και εκμετάλλευσης εισχωρεί στο δωμάτιο με μόνο μέσο τη γλώσσα, την παύση και τη σιωπή. Δεν είναι βέβαιο ότι μιλάει για καταστάσεις που έχει ζήσει παρά την ενοχική βιωματική παρουσίασή τους. Έτσι γίνεται μέρος μιας συλλογικής μνήμης η οποία δεν πρέπει να σβήσει και δημιουργεί μια γραφή όπου το πολιτικό και το ιδιωτικό συνορεύουν σε τέτοιον βαθμό που γίνονται ένα. Στο "Τέφρα και σκιά"» ο Πίντερ επινοεί ένα ουσιαστικό πολιτικό θέατρο που μας υπενθυμίζει πόσο αισχρό είναι να θεωρούμε χρυσό αιώνα μια εποχή που άρχισε με ένα θηριώδες ολοκαύτωμα και τελείωσε προετοιμάζοντας αυτό το φρικιαστικό σκοτάδι του οικονομικού ολοκληρωτισμού που ζούμε σήμερα. Πραγματοποιεί με το δικό του μοναδικό τρόπο ένα υπόγειο σχόλιο για την πολιτικά ναρκωμένη κοινωνία της Ευρώπης.
Διανομή
«ΕΒΡΑΙΑ» : Γεωργία Παππά - Νίκος Κουρτζής
«ΤΕΦΡΑ ΚΑΙ ΣΚΙΑ» : Εύα Γιαννίκου - Σταμάτης Κατσαμπής